7 wijze Japanse manieren om het leven te benaderen

Japanse concepten, zoals ikigai, wabi-sabi en kaizen, bieden vaak diepgaande inzichten over hoe je je leven kunt benaderen, relaties vorm kunt geven en met uitdagingen kunt omgaan. En ze kunnen je op z’n minst inspireren om anders naar je leven te kijken.

Ikigai: leven in het nu
Leven in het nu is niet gemakkelijk, maar kan je wel helpen om gelukkig oud te worden. Vooral als je weet wat je echt belangrijk vindt en je daardoor laat leiden. Het kan van alles zijn; je familie, je gezondheid, persoonlijke ontwikkeling, je werk, je vrienden of sport. In Japan hebben ze er een mooie term voor: Ikigai.

Iki betekent ‘leven’ en gai betekent ‘reden’. Het is dus letterlijk de reden om te leven, ofwel de reden waarom je ’s ochtends je bed uitkomt. Centraal staat de vraag wat je motiveert, wat je het gevoel van zingeving geeft en wat je doel in je leven is. In Japan is deze filosofie al eeuwenlang het geheim voor een lang, gelukkig en zinvol leven.

Spreekt dit Japanse concept je aan? In dit artikel vind je tips voor meer ikigai in je leven.

Shikata ga nai: het is niet anders
“Shikata ga nai” is een Japans uitdrukking die wordt gebruikt om een houding van acceptatie en berusting in het gezicht van onvermijdelijke situaties of tegenslagen uit te drukken. Vertaald als “het kan niet worden geholpen” of “het is niet anders,” vat het de Japanse filosofie van aanvaarding samen wanneer men geconfronteerd wordt met omstandigheden buiten hun controle.

Deze uitdrukking weerspiegelt het idee van loslaten van frustraties en emoties en het vinden van innerlijke vrede, ondanks uitdagingen. Het kan een teken zijn van stoïcisme en volwassenheid in het omgaan met moeilijke momenten, terwijl men zich richt op het behouden van een evenwichtige geestestoestand. Hoewel “shikata ga nai” positieve aspecten van aanvaarding en veerkracht belicht, kan het ook leiden tot kritiek omdat het de mogelijkheid van actieve verandering lijkt uit te sluiten.

Wabi-sabi: omarm de imperfectie
Ken jij dat gevoel van streven naar perfectie? Denk bijvoorbeeld aan het mooiste lichaam, de beste baan, een gelikt huis en een fijn sociaal leven. En dat dan het liefst allemaal tegelijk. Het lijkt erop dat we in de westerse wereld verslaafd zijn geraakt aan perfectie. We doen stuk voor stuk ons stinkende best om alle ballen hoog te houden. Maar wees eens eerlijk: hoe gelukkig worden we daar nou eigenlijk van?

In Japan pakken ze het leven heel anders aan. Daar wordt vastgehouden aan bescheidenheid en hebben de mensen een grote waardering voor eenvoud en imperfectie. Wij westerlingen kunnen wel een portie Wabi-Sabi gebruiken.  Hoe dat precies zit lees je hier in meer detail.

Gaman: volharding en geduld
Deze term staat voor geduldig volharden en doorzetten bij uitdagingen, zonder te klagen. Het is een uiting van wilskracht en vastberadenheid, vaak gezien als een deugd in de Japanse cultuur. In de diepgewortelde tradities van Japanse cultuur is het concept ‘gaman’ een waardevolle leidraad die de kracht van volharding en geduld belichaamt. Gaman verwijst naar het vermogen om standvastig te blijven in moeilijke omstandigheden zonder te klagen of te verslappen. Het is een begrip dat verweven is met Japan’s geschiedenis, sociale normen en spirituele overtuigingen.

De oorsprong van gaman kan worden teruggevoerd tot de oude Japanse filosofieën en het zenboeddhisme. Deze leer benadrukt het belang van het overwinnen van uitdagingen met innerlijke kracht en onwankelbare vastberadenheid. Gaman heeft betrekking op zowel individuele inspanningen als collectieve gemeenschapszin. Het is te zien in de manier waarop Japanners omgaan met natuurlijke rampen, economische tegenslagen en persoonlijke verliezen.

Dit concept wordt weerspiegeld in diverse aspecten van de Japanse samenleving, waaronder kunst, literatuur en dagelijkse interacties. Traditionele kunstvormen zoals ikebana (bloemschikken) en origami (papier vouwen) vereisen geduld en precisie, waarbij de kunstenaars gaman gebruiken om de schoonheid van eenvoud te bereiken.

Oubaitori: respect voor andere culturen
De kunst om jezelf nooit met anderen te vergelijken. De term omvat de kanji-tekens van de vier iconische bomen die allemaal bloeien in het lenteseizoen: de kers, pruim, perzik en abrikoos. Ze bloeien naast elkaar, maar allemaal op verschillende manieren. Daarom is het concept van oubaitori ook zo passend bij ikigai: het gaat erom dat je de tijd neemt om je eigen unieke karaktereigenschappen en mogelijkheden te begrijpen.

Het vergelijken van je eigen inspanningen en vaardigheden met de prestaties van anderen is dus zinloos. Waarom? Omdat het vinden van je persoonlijke waarde draait om je eigen unieke verhaal en verbondenheid met je omgeving.

Kaizen: verbetering en evolutie
“Kaizen” is een Japans concept dat staat voor voortdurende verbetering en evolutie. Het omvat de filosofie van geleidelijke vooruitgang in alle aspecten van het leven, werk en organisaties. “Kai” betekent verandering, en “zen” staat voor goed of beter. Kaizen benadrukt het streven naar voortdurende verbetering door kleine stappen te nemen en processen te optimaliseren.

Kaizen heeft invloed op je persoonlijke ontwikkeling en levensstijl. Het erkent dat kleine, consistente inspanningen in de loop van de tijd aanzienlijke positieve veranderingen kunnen teweegbrengen (een betere wereld begint bij jezelf), promoot de mentaliteit van leren, aanpassen en groeien, en benadrukt dat zelfs de meest complexe doelen worden bereikt door zich te richten op stapsgewijze verbetering in plaats van radicale veranderingen.

Shu-Ha-Ri: leren en meesterschap
Shu Ha Ri” gaat over progressie van leren en meesterschap. “Shu” staat voor het volgen van traditionele regels en technieken, om fundamentele vaardigheden te verwerven. “Ha” vertegenwoordigt het stadium waarin men begint af te wijken van strikte regels, experimenterend en aanpassend. “Ri” markeert het niveau van volledig meesterschap, waar men de regels overstijgt en intuïtief handelt. Dit concept is ontstaan in oosterse vechtsporten maar komt ook terug in andere disciplines, zoals kunst en zakelijk management, om het evoluerende pad van leerling tot expert aan te duiden. Het benadrukt het belang van een stevige basis, geleidelijke ontwikkeling en uiteindelijk het transcenderen van conventionele structuren om ware bekwaamheid te bereiken.

Elk van deze concepten belichaamt unieke aspecten van de Japanse cultuur en filosofie, die kunnen dienen als waardevolle leidraden in het dagelijks leven.

bron: Het kan wel, Globonaut