#hierniet

Online zijn we constant met elkaar in contact. Zonder er over na te denken en met een scherm tussen ons in, is ook een kwetsende reactie snel geplaatst. Moeten we het altijd met elkaar eens zijn? Zeker niet. Kritische vragen stellen, commentaar geven of je mening uiten mag en houdt ons als samenleving scherp. Maar er is een grens.

En liefst 70% van de Nederlanders vindt ook dat het anders moet. Daarom zegt netwerk mediawijsheid tijdens de Week van de Mediawijsheid: #hierniet. We roepen bedrijven, gemeenten, bibliotheken, platformen en individuen op om een grens te trekken bij kwetsend gedrag online. Samen kunnen we ervoor zorgen dat je online kunt zeggen wat je denkt – op een respectvolle manier. Zo blijft de online wereld een fijne plek voor iedereen.

En liefst 70% van de Nederlanders vindt ook dat het anders moet. Daarom zeggen ze tijdens de Week van de Mediawijsheid: #hierniet.

Wees geen omstander bij kwetsend gedrag online
Ook al lijkt jouw rol maar klein, door in actie te komen kan je echt invloed uitoefenen op de situatie. Door niet toe te kijken, maar op te staan voor een ander, maak je duidelijk dat dit niet oké en normaal is. Als we dit met z’n allen doen, veranderen we de sociale norm en zal dit soort kwetsend gedrag in de toekomst minder vaak voorkomen online.

Er zijn verschillende manieren waarop je in actie kunt komen tegen kwetsend gedrag online. Dat kan direct en publiekelijk, maar ook indirect en anoniem. Je kunt dus altijd iets doen.

Zoek hulp bij bekenden
Je uitspreken op negatief gedrag online vergt moed en lef. Het kan daarom makkelijker zijn om eerst steun te zoeken bij vrienden, familie, collega’s of een leraar. Zo kun je samen zoeken naar de beste oplossing om voor een ander op te komen.

Luister en biedt steun
Steun de persoon tegen wie het antisociale gedrag online gericht is door een bericht te sturen. Dat kan openbaar of privé. Vraag hoe het gaat, luister naar hun verhaal of zeg iets troostends.

Spreek je publiekelijk uit
Spreek je publiekelijk (en op een respectvolle manier) uit tegen kwetsend gedrag online. Denk aan een openbare opmerking of reactie onder een bericht waarvan je vindt dat het niet kan. Dat kan heel simpel zijn: “dit is niet oké”. Maar laat je niet verleiden tot een welles/nietes discussie of beledigingen.

Spreek je uit via een privébericht
Spreek de persoon die antisociaal gedrag online vertoont persoonlijk en op een respectvolle manier privé aan. Dit kun je bijvoorbeeld doen door een privébericht te sturen en uit te leggen waarom jij het gedrag niet oké vindt. Probeer hierbij duidelijk te maken dat woorden (ook online) kwetsend kunnen zijn voor mensen.

Rapporteer en maak een melding
Sociale-mediaplatformen zoals Facebook, TikTok maar ook WhatsApp hebben richtlijnen waar je je als gebruiker aan dient te houden. Haatdragende berichten, racistische uitspraken of pesten zijn vaak in strijd met deze richtlijnen. Rapporteer het bericht of de persoon daarom anoniem bij het platform waar de situatie zich afspeelt, via de tools in hun app of op de website.

Er zijn ook externe meldpunten, zoals meldknop.nl waar je een melding kunt doen en advies kunt inwinnen om de situatie aan te pakken.

Hoe moedig je online (pro)sociaal gedrag aan?
Tegenwoordig zijn online trollen of gemene berichten niet meer weg te denken van (sociale) media. Hoe kun je juist positief en online prosociaal gedrag stimuleren?

Wat is prosociaal gedrag?
Prosociaal gedrag is dat wat je doet om anderen te helpen of zich beter te laten voelen. Dit gebeurt in het echte leven en online.
Bitescience heeft op basis van wetenschappelijk onderzoek verschillende manieren op een rijtje gezet om online prosociaal gedrag aan te moedigen:

1. Geef het goede voorbeeld.
   Wanneer je iemand ziet die iets aardigs doet voor een ander, zoals iemand troosten, werkt dat aanstekelijk. Rolmodellen (zoals leraren, ouders of influencers) hebben dus veel invloed.
2. Geef positieve feedback. Doet iemand iets aardigs voor een ander? Laat het weten! Bijvoorbeeld met een reactie op Instagram of een offline compliment.
3. Bied sociale steun. Online of offline steun kan veel voor een ander betekenen. Als je je online gesteund voelt, gedraag je je ook prosocialer naar anderen toe.
4. Train mindfulness. Mindfulness is de vaardigheid om bewust aanwezig te zijn in het hier en nu zonder te oordelen. Dat zorgt ervoor dat je eerder anderen wilt helpen en dat je online berichten beter kan begrijpen.
5. Creëer verantwoordelijkheidsgevoel. Als je iemand verantwoordelijk maakt voor het eigen gedrag, zal diegene minder snel meedoen met het slechte gedrag van anderen.
6. Versterk het zelfvertrouwen in online en offline sociale vaardigheden. Als je je offline zelfverzekerd voelt, zal je dat online ook sneller zijn.
7. Kijk en luister naar betekenisvolle media, zoals inspirerende films of podcasts. Daardoor voel je je meer verbonden en kun je meer met anderen meeleven.

De Week van de Mediawijsheid (10 t/m 17 november 2023) gaat over online (pro)sociaalgedrag. De campagne is een initiatief van Netwerk Mediawijsheid en door heel Nederland vinden diverse activiteiten plaats om de mediawijsheid in Nederland te vergroten.