Hoe je een identiteit ontwikkelt door middel van confrontaties

De Deens-Amerikaanse psycholoog Erik Erikson (1902-1994) zag onze psychische ontwikkeling als een levenslang proces. Erik Erikson’s psychosociale ontwikkelingstheorie is één van de meest populaire en invloedrijke ontwikkelingstheorieën. De theorie is gebaseerd op het confronteren en oplossen van conflicten. Tijdens de confrontaties krijg je een gevoel van identiteit. Erikson’s theorie beschrijft de impact van sociale ervaring gedurende het hele leven. Erikson was geïnteresseerd in hoe sociale interactie en relaties een rol speelden in de ontwikkeling en groei van de mens.

Erikson’s theorie werd beïnvloed door het werk van psychoanalyticus Sigmund Freud, maar wijkt af van Freud’s psychoseksuele ontwikkelingstheorie door de nadruk op seks weg te nemen en meer gefocust te zijn op levenslange ontwikkeling.

De 8 ontwikkelingsfasen van Erik Erikson
Erikson’s theorie over de psychosociale ontwikkeling omvat acht ontwikkelingsstadia. In elk stadium is er een ander specifiek conflict dat je moet oplossen om naar de volgende ontwikkelingsfase te gaan. Door de oplossing wordt je competent op een bepaald gebied van het leven. Niemand zal in het conflict een gevoel van 100% de ene of 100% de andere kracht ontwikkelen. Erikson geloofde dat het bij een succesvolle ontwikkeling ging om het vinden van een balans tussen de twee krachten.Als de fase goed wordt doorlopen voel je je ergens meester over, wat soms wordt aangeduid als egokracht of egokwaliteit. Als een fase niet goed wordt doorlopen en je niet in staat bent om een conflict in een bepaald stadium op te lossen zal je er later in je leven mee worstelen.

Zuigeling (geboorte tot 18 maanden)
Conflict: Vertrouwen versus wantrouwen
Grote vraag: “Kan ik de mensen om me heen vertrouwen?”
Competentie: hoop
In de prille kinderjaren ontstaat de hechting met onze moeder. Als die goed verloopt, durven we later in ons leven anderen te vertrouwen.

Vroege kindertijd (18 maanden tot 3 jaar)
Conflict: Autonomie versus schaamte/twijfel
Grote vraag: “Kan ik dingen zelf doen of ben ik afhankelijk van de hulp van anderen?”
Competentie: wilskracht
In deze fase leren we onszelf beheersen en zelf dingen voor elkaar te krijgen. Wanneer onze ouders ons te veel beschermen en we te weinig zelf mogen doen, of als we belachelijk worden gemaakt wanneer ons iets niet lukt, krijgen we later in ons leven de neiging snel aan onszelf te gaan twijfelen, en durven we minder autonoom te opereren.

Peuter / kleuter (3 tot 6 jaar)
Conflict: Initiatief versus schuld
Grote vraag: “Ben ik goed of slecht?”
Competentie: Doelgerichtheid
In deze fase leren we zelf initiatief nemen, een doel stellen en daar naartoe werken. Als onze ouders ons hier niet in aanmoedigen of ons ontmoedigen, zullen we later in ons leven moeite blijven houden met initiatief nemen.

Scholier (6 tot 11 jaar)
Conflict: Competentie versus minderwaardigheid
Grote vraag: “Hoe kan ik goed zijn?”
Competentie: Vertrouwen
In deze periode leren we allerlei vaardigheden die we nodig hebben om succesvol te kunnen zijn in de maatschappij: niet alleen basale zaken als lezen en schrijven, maar ook verantwoordelijkheid nemen en met anderen opschieten.

Adolescent (12 tot 18 jaar)
Conflict: Identiteit versus verwarring
Grote vraag: “Wie ben ik?”
Competentie: Trouw
Bij de overgang van kind naar volwassene gaan we door een identiteitscrisis: wie ben ik, wat wil ik? Als we geen duidelijk antwoord vinden op deze vragen, zullen we steeds op zoek blijven naar welke rol we nu eigenlijk hebben in het leven.

Jongvolwassen (19 tot 40 jaar)
Conflict: Intimiteit versus isolatie
Grote vraag: “Zal ik geliefd worden of zal ik alleen zijn?”
Competentie: Liefde
In deze fase gaan we betrokkenheid voelen bij ons werk en ontwikkelen we duurzame, intieme relaties. Als we daar niet in slagen, kampen we met gevoelens van afzondering en eenzaamheid.

Middelbare leeftijd (40 tot 65 jaar)
Conflict: Productiviteit versus stagnatie
Grote vraag: “Hoe kan ik bijdragen aan de wereld?”
Competentie: Zorg
Dit is onze meest productieve periode: we brengen kinderen groot, maken carrière en helpen anderen. Het is de fase waarin we onze levensdoelen waarmaken. Slagen we hier niet in, dan raken we in onszelf gekeerd en stagneren we in onze ontwikkeling.

Ouderdom (65 jaar tot sterven)
Conflict: Tevredenheid versus wanhoop
Grote vraag: “Leefde ik een zinvol leven?”
Competentie: Wijsheid
We hebben het gevoel dat ons leven betekenis heeft gehad, kijken er met tevredenheid op terug en accepteren de naderende dood. Kijken we echter met spijt terug en blijven we treuren om mislukkingen en gemiste kansen, dan zullen we de dood niet kunnen accepteren.

Sterke en zwakke punten van Erikson’s theorie
Erikson’s theorie heeft zijn beperkingen. Een belangrijke zwakte van de psychosociale theorie is dat de exacte mechanismen voor het oplossen van conflicten en het verplaatsen van het ene naar het andere stadium niet goed beschreven of ontwikkeld zijn. De theorie slaagt er niet in om precies te beschrijven wat voor soort ervaringen in elk stadium nodig zijn om de conflicten met succes op te lossen en naar het volgende stadium over te gaan.

Een van de sterke punten van de psychosociale theorie is dat het een breed kader biedt van waaruit de ontwikkeling gedurende het hele leven kan worden bekeken. Het stelt ons ook in staat om de nadruk te leggen op het sociale karakter van de mens en de belangrijke invloed die sociale relaties hebben op de ontwikkeling.

Onderzoekers hebben bewijs gevonden dat Erikson’s ideeën over identiteit ondersteunt en hebben verschillende fases van identiteitsvorming verder geïdentificeerd. Sommige onderzoeken suggereren dat mensen die een sterke persoonlijke identiteit vormen tijdens de adolescentie beter in staat zijn om intieme relaties te vormen tijdens de vroege volwassenheid. Ander onderzoek suggereert juist dat de identiteitsvorming en -ontwikkeling tot ver in de volwassenheid doorgaat.

Het is belangrijk om te onthouden dat de psychosociale stadia slechts één theorie zijn over hoe de persoonlijkheid zich ontwikkelt. Onderzoek ondersteunt bepaalde aspecten van dit theoretisch kader, maar dat betekent niet dat elk aspect van de theorie is bewezen. De theorie kan wel een nuttige manier zijn om na te denken over verschillende conflicten en uitdagingen waar je mee te maken krijgt gedurende je leven.

Bron: Weten.site