Navigeren door de liminale fase: omgaan met onrust tijdens transformaties

In organisaties zijn transformaties vaak onvermijdelijk. Of het nu gaat om een herstructurering, het omarmen van nieuwe technologieën of een verandering in de bedrijfscultuur, dergelijke veranderingen brengen een tussenfase met zich mee waarin de oude situatie niet langer geldt, maar de nieuwe situatie nog niet volledig is gerealiseerd. Deze zogenaamde liminale fase kan voor velen uitdagend en onrustig zijn. Maar hoe kun je als professional grip krijgen op deze onzekere periode en hier zelfs kracht uit putten?

Wat is de liminale fase?
De term “liminale fase” komt uit de antropologie en beschrijft een overgangsperiode waarin een individu of groep zich tussen twee toestanden bevindt. Het oude is achtergelaten, maar het nieuwe is nog niet volledig gevormd. In de context van organisaties wordt dit vaak ervaren als een periode van onzekerheid, waar oude routines en zekerheden wegvallen, maar nieuwe structuren en doelen nog niet volledig duidelijk zijn.

De uitdagingen van een liminale fase
De liminale fase kan gevoelens van chaos, onzekerheid en onrust oproepen. Professionals kunnen zich verloren voelen zonder duidelijke richtlijnen of houvast. Dit kan leiden tot stress, verminderde productiviteit en weerstand tegen verandering. Het is belangrijk om te erkennen dat deze gevoelens normaal zijn en onderdeel van het proces.

Toch biedt deze fase ook unieke kansen. Juist in tijden van onzekerheid ontstaat ruimte voor creativiteit, nieuwe inzichten en persoonlijke groei. De kunst is om constructief met deze periode om te gaan.

Hoe kun je goed omgaan met de liminale fase?
Hier zijn enkele strategieën om deze uitdagende, maar waardevolle overgangsperiode succesvol te navigeren:

1. Omarm onzekerheid als groeimogelijkheid
Hoewel het verleidelijk kan zijn om vast te houden aan oude gewoonten, biedt de liminale fase een kans om los te laten wat niet langer werkt. Beschouw deze periode als een tijd van persoonlijke en professionele groei. Het accepteren van onzekerheid helpt om je open te stellen voor nieuwe mogelijkheden.

2. Focus op het proces, niet alleen het resultaat
In de liminale fase is de reis net zo belangrijk als de bestemming. Richt je niet alleen op het einddoel, maar waardeer ook de stappen die je onderweg zet. Dit helpt om de onrust van “geen controle hebben” te verminderen.

3. Creëer tijdelijke ankerpunten
Wanneer alles in beweging is, kunnen kleine rituelen of routines helpen om een gevoel van stabiliteit te behouden. Dit kan variëren van dagelijkse reflectiemomenten tot regelmatige teamvergaderingen waarin de voortgang wordt besproken.

4. Communiceer open en vaak
Heldere en transparante communicatie is cruciaal in een liminale fase. Als leider kun je onzekerheid niet volledig wegnemen, maar door regelmatig informatie te delen, zorgen en vragen te bespreken, geef je je team een gevoel van betrokkenheid en richting.

5. Zoek steun in de groep
De liminale fase is niet iets wat je alleen hoeft te doorstaan. Gebruik je collega’s en teamleden als sparringpartners. Deel ervaringen, luister naar elkaars inzichten en versterk de collectieve veerkracht.

6. Wees flexibel en aanpasbaar
De liminale fase vraagt om een flexibele mindset. Door je aan te passen aan veranderingen en bereid te zijn om oude aannames los te laten, kun je effectiever navigeren door de overgang.

Inspiratie uit spiritualiteit en rituelen
Veel spirituele tradities bieden inspiratie voor het omgaan met overgangsfasen. Rituelen markeren vaak het einde van het oude en het begin van het nieuwe. Op de werkvloer kunnen rituelen, zoals het gezamenlijk afsluiten van een project of het vieren van kleine mijlpalen, helpen om de transitie tastbaarder en betekenisvoller te maken.

Stilte en reflectie zijn ook krachtige hulpmiddelen. In tijden van onrust kan een moment van bezinning helpen om rust te vinden en opnieuw verbinding te maken met je persoonlijke en professionele doelen.

De liminale fase als kans
Hoewel de liminale fase vaak wordt geassocieerd met onrust, is het ook een unieke periode van potentieel. Het biedt de mogelijkheid om oude structuren en gewoonten los te laten en ruimte te maken voor vernieuwing. Door onzekerheid te omarmen en constructief om te gaan met de uitdagingen, kun je niet alleen jezelf, maar ook je organisatie sterker en veerkrachtiger maken.

Juist door te leren navigeren door deze overgangsperiode, ontwikkel je de vaardigheden en mindset die nodig zijn voor een duurzame toekomst — zowel voor jezelf als voor de organisatie waar je deel van uitmaakt.