Zeven tips voor de omgang met kinderen van gescheiden ouders

Wanneer volwassenen scheiden, maken ook hun kinderen een zware periode door. Vaak voelen ze zich gedwongen partij te kiezen, terwijl ze dat niet willen. Meestal moeten ze gaan pendelen tussen twee huizen en soms worden ze geconfronteerd met nieuwe partners van hun ouders. Als professional kun jij kinderen helpen omgaan met de veranderde situatie. Zeven tips voor de omgang met kinderen van gescheiden ouders.

 

Bekijk de specialisatie: 
8-daagse Opleiding tot Familiemediator >

1. Help ouders ‘normaal’ tegen elkaar te doen
Kinderen hebben er het meest last van als hun ouders ruzie met elkaar blijven maken. Je voelt misschien onbegrip, onmacht of boosheid in het contact met vechtende ouders. En vraag je je, al dan niet hardop, af waarom ze in vredesnaam niet normaal kunnen doen en kunnen handelen in het belang van hun kinderen.

‘De meeste partners willen wel stoppen met ruziemaken en doen wat goed voor hun kinderen is, maar kunnen dat gewoon niet’, aldus Wanda Vendrig, scheidingscoach van Succesvol Scheiden Nederland. ‘Ze snappen echt niet waarom ze doen zoals ze doen.’ Onder de boosheid en het verwijt zitten gevoelens van verdriet, wanhoop, pijn en teleurstelling. Dat zijn normale gevoelens, aldus Vendrig. ‘Beide partners zitten namelijk in een rouwproces, in een overgangssituatie, waarin ze afscheid moeten nemen van een oude situatie en leren omgaan met een nieuwe. Dat kost tijd.’

Het helpt ouders als zij begrijpen hoe een rouwproces verloopt, welke fasen je daarin doorgaans doorloopt en dat dat niet voor iedereen op dezelfde manier en in hetzelfde tempo verloopt. Zo krijgen ze inzicht in hun eigen emoties en gedrag én de emoties en het gedrag van hun ex-partner. ‘Om oog te hebben voor het belang van hun kinderen, moeten ze eerst naar zichzelf kunnen kijken en hun eigen proces snappen. Als ze bij mij schelden op hun partner, zeg ik altijd: “Nu ben je weer met de ander bezig. Waar sta jij?” En omdat ze zich nog zo sterk richten op hun ex-partner en wat er allemaal mis is met hem of haar, kunnen ze hun ouderrol nog helemaal niet zien.’

Verjaardagen
Als ouders begrijpen hoe een rouwproces verloopt, kunnen ze leren hun emoties beter te reguleren en hun rol als ex-partner los zien van hun ouderrol. ‘Als het ouders lukt hun emoties neutraler te maken, kunnen zij ook als ouders naast elkaar staan, terwijl ze als partner elk een andere kant opgaan. Dan kunnen ze ook weer samen op het schoolplein staan, verjaardagen vieren en andere belangrijke gebeurtenissen samen weer samen op het schoolplein staan, verjaardagen vieren en andere belangrijke gebeurtenissen samen meemaken, zoals oudergesprekken of een diploma-uitreiking. Voor kinderen is dat zo helpend.’Wijs ouders dus in een zo vroeg mogelijk stadium op hulp of coaching voor zichzelf, om hen te begeleiden bij de emotionele verwerking van de scheiding. Dan zijn ze eerder weer beschikbaar voor de kinderen.

En voor elke professional geldt: voorkom dat je ouders met onbegrip, verwijt, onmacht of ongeduld benadert. Als het je lukt deze ouders met begrip en compassie te bejegenen, help je daar uiteindelijk ook hun kinderen beter mee.

2. Behoed kinderen voor loyaliteitsconflicten
Als ouders na de scheiding ruzie blijven maken en zich negatief over elkaar blijven uitlaten, kunnen kinderen in een loyaliteitsconflict belanden: ze kunnen denken dat ze moeten kiezen tussen hun ouders, bang zijn dat zij de ene ouder tekortdoen of de andere verdrietig maken en hevige stressgevoelens ervaren.

Je kunt kinderen helpen omgaan met gevoelens van loyaliteit als ouders hen expliciet toestemming geven om van de andere ouder te houden en openlijk over hem of haar praten. Trouw aan beide ouders is voor kinderen van levensbelang en een basisvoorwaarde om zich veilig te voelen. Daarnaast is het cruciaal dat ouders stoppen zich negatief uit te laten over de andere ouder: niet alleen met woorden, maar ook nonverbaal, zoals bijvoorbeeld met oogrollen, gezichtsuitdrukkingen, zuchten of juist zwijgen, laten ouders vaak blijken wat zij écht van die ander vinden. Kinderen pikken deze signalen feilloos op. En ze raken ervan in de war. Druk ouders dus op het hart zich positief of ten minste neutraal over elkaar uit te laten.

Directe omgeving
Overigens heeft iedereen die betrokken is bij een gezin een rol in het verminderen van loyaliteitsconflicten. Zowel de mensen uit de directe omgeving, zoals familieleden, vrienden en buren, als de mensen die professioneel betrokken zijn, dienen zich bewust te zijn van schadelijke effecten en te proberen eraan bij te dragen deze te verminderen. Door in het ideale geval met beide ouders een neutrale, positieve relatie aan te gaan, maar op z’n minst niet negatief te praten over de ene of de andere ouder.

3. Betrek de kinderen
Na een scheiding van hun ouders verandert het leven van een kind drastisch. Praktisch gezien moeten ze zoeken naar een nieuw evenwicht met twee huizen, eventueel nieuwe partners en nieuwe broertjes en zoeken naar een nieuw evenwicht met twee huizen, eventueel nieuwe partners en nieuwe broertjes en zusjes, zonder het dagelijkse contact met beide ouders. In het begin is de situatie heel chaotisch en roept dat bij kinderen bijvoorbeeld gevoelens van verdriet, verwarring, boosheid en angst op. Het is belangrijk dat kinderen zo snel mogelijk te horen krijgen wat er verder gaat gebeuren, hoe dingen geregeld gaan worden en op welke manier zij daarin betrokken worden. Ook als dingen nog niet precies duidelijk zijn of als je het zelf niet weet, is het belangrijk om kinderen dat te vertellen. Dan weten ze beter waar ze aan toe zijn.

4. Geef uitleg
Daarnaast hebben kinderen hulp van een betrouwbare volwassene nodig om lastige gevoelens te begrijpen en daarmee te leren omgaan. Net als voor ouders, is een scheiding voor kinderen een rouwproces. Leg kinderen uit dat ze zich nu misschien heel boos of verdrietig voelen, dat dat heel normaal is, maar dat dat over gaat. Ook kan het hen helpen als zij weten dat ook hun ouders een rouwproces doormaken (en dat ze daarom soms misschien een beetje raar doen) en dat dat proces niet per se gelijk loopt aan dat van hen. Bovendien is het belangrijk dat zij van iemand horen dat het oké is om van beide ouders te blijven houden. Door met hen te praten, hen te helpen hun gevoelens te begrijpen en hen te begeleiden, help je hen hun natuurlijke veerkracht en probleemoplossend vermogen te vergroten.

5. Luister
Kinderen van gescheiden ouders zijn geneigd hun eigen gevoelens op de achtergrond te plaatsen, laten vaak niet zien dat ze verdrietig of boos zijn en hebben het er al helemaal niet over, omdat ze bang zijn hun ouders verder te belasten. Zij hebben expliciet erkenning nodig dat hun gevoelens en gedachten er mogen zijn, ook als die niet zo positief zijn. Pas dan kunnen ze deze toelaten en beginnen met het verwerken van de scheiding van hun ouders.

Als je aan kinderen vraagt wat ze zouden willen of waar ze behoefte aan hebben, zullen zij ook dingen noemen die niet mogelijk of haalbaar zijn. Wees daar niet bang voor; net als alle andere kinderen moeten ook kinderen van gescheiden ouders leren dat niet alles oplosbaar is of gaat zoals zij dat willen. Je kunt bijvoorbeeld zeggen: ‘Ik begrijp dat het vervelend voor je is. Ik zou graag een oplossing geven, maar die heb ik even niet.’ Het belangrijkste is dat er aandacht is voor het verhaal en de gevoelens van het kind, dat het kind leert aangeven waar hij behoefte aan heeft. Waak ervoor dat het kind de boodschap krijgt dat hij ergens niet over mag praten of zich maar moet aanpassen.

6. Betrek ze bij belangrijke beslissingen
Het is cruciaal kinderen te betrekken bij beslissingen die hen aangaan. Bij het opstellen van een ouderschapsplan zijn ouders verplicht hun kinderen van twaalf jaar en ouder te betrekken. Maar ook jongere kinderen moeten kunnen meedenken en praten over beslissingen die over hen gaan. In veel gevallen gebeurt dat niet. Terwijl dat wel heel belangrijk is, omdat de veranderingen voor kinderen vaak nog groter zijn dan voor hun ouders. Zij moeten immers heen en weer tussen twee huizen, moeten hun vakanties, feestdagen en andere leuke dingen verdelen, laten hun huisdier, speelgoed en vriendjes achter. Als kinderen niet betrokken worden bij de afspraken, kan dat hun gevoelens van machteloosheid en angst vergroten. Als kinderen wel betrokken zijn bij het opstellen van het ouderschapsplan, voelen zij zich gehoord, begrijpen zij beter wat er gebeurt en is de uitkomst voor hen positiever, blijkt uit het boek ‘Aan alle gescheiden ouders‘. Zoals bijvoorbeeld Stijn zegt in dat boek: ‘Ik heb ervoor gezorgd dat ook de hond in het ouderschapsplan werd opgenomen. Die verhuist nu mee heen en weer met mij. Ik kan niet zonder hem.’

Het is bovendien belangrijk duidelijk te zijn waarover kinderen mogen beslissen. Zij mogen bijvoorbeeld niet zelf beslissen bij wie ze gaan wonen; dat moeten de ouders doen. Als ouders er zelf niet uitkomen, dan neemt de rechter een beslissing. Als ze twaalf jaar of ouder zijn, hebben kinderen wel het recht om hun mening te geven aan de kinderrechter, maar zij beslissen dus niet.

7. Wijs kinderen op speciale websites
Op internet is veel informatie voor kinderen te vinden die hen kan helpen om te gaan met de scheiding van hun ouders. Zo geeft de website van de Raad voor Rechtsbijstand antwoord op de vele vragen die kinderen kunnen hebben, uit gesplitst naar leeftijd. Hier vind je naast informatie over bijvoorbeeld juridische en emotionele kwesties suggesties voor boeken en nuttige links.

De website van Stichting Jonge Helden is geschikt voor kinderen vanaf zeven jaar. Met verhalen en filmpjes van lotgenoten en tips.

Wijs kinderen ook op de website van Villa Pinedo: daar kunnen ze allerlei tips en verhalen vinden van andere kinderen van gescheiden ouders, kunnen ze een vraag stellen op het forum of een buddy vinden die steun biedt.

Bron: Augeo Foundation

U gebruikt een verouderde browser van Internet Explorer die niet meer wordt ondersteund. Voor optimale prestaties raden wij u aan om een nieuwere browser te downloaden. Hiervoor verwijzen wij u door naar:

browsehappy.com sluiten